وراثت

قوانین وراثت مندل نظریه‌هایی ژنتیکی هستند که طبق آن‌ها می‌توان نتایج حاصل از آمیزش‌های تجربی جانداران را پیشگویی کرد. این قوانین که پایه علم ژنتیک کلاسیک را تشکیل می‌دهند توسط گرگور مندل کشف شدند. این دو قانون که شالوده علم ژنتیک به حساب می‌آیند به شرح زیر هستند:
قانون جدایی: در موجوداتی با تولید مثل جنسی دو واحد وراثت هر خصیصه را کنترل می‏‌کند. فقط در یکی از این واحد‏ها یک یاخته تولید مثلی جنسی می‌‏تواند وجود داشته باشد.
قانون دسته‌بندی مستقل: هر یک از زوج‌های خصیصه‌های متضاد ممکن است با هر یک از زوج دیگر ترکیب شود.

آزمایش مندل

مندل که  گیاه‏‌شناس و راهبی از فرقه آگوستینی بود، در قرن نوزدهم قوانین وراثت مندل را طی آزمایشاتی که از گیاه نخود خوراکی برای پژوهش‏‌های خود استفاده می‌کرد کشف کرد. هدف او یافتن اثر پرورش متقابل هفت زوج خصیصۀ متضاد بود. یعنی: شکل دانه، رنگ دانه، شکل غلات یا نیامک، رنگ غلافه یا نیامک، رنگ گل و طول ساقه. او به مدت هفت سال به دقت خصایص موروثی ۲۸ هزار گیاه نخود را ثبت کرد. سپس از ریاضیات برای تفسیر این نتایج سود جست. از روی این تغییرات پی برد که بعضی خصایص گیاهان وابسته به عواملی‌اند که از نسلی به نسل دیگر بدون تغییر انتقال می‏‌یابند. این عامل را اکنون ژن می‌گویند. او پی‌ برد که برخی عوامل «غالب» و برخی دیگر «نهفته» اند.

مندل نتایج پژوهش‌هایش را در سال ۱۸۶۵ منتشر کرد، ولی به زودی به فراموشی سپرده شد. در سال ۱۹۰۰ یعنی شانزده سال پس از مرگ مندل، سه دانشمند اروپایی به طور جداگانه به آزمایش وراثت در گیاهان پرداختند و متوجه شدند که پیش از آن‏ها مندل همین کار را کرده است. این راهب و نخودهایش فراموش نشده‌اند، آن ‏ها در تمام کتاب‌های زیست‌شناسی زنده‌اند.