پاولف و نظریه انعکاس های شرطی
پاولف و نظریه انعکاس های شرطی ؛ ایوان پاولف، در شهر ریازان کشور روسیه، به دنیا آمد. پدرش کشیش جوان و فقیری بود که با باغبانی، روزگار می‌گذراند و علاقه زیادی، به کتاب و مطالعه داشت. ایوان، نوشتن را در ۵ سالگی آموخت. در ۱۱ سالگی، به مدرسه کلیسای ریازان رفت؛ اما آنجا را رها کرد و در دانشگاه سن پترزبورگ به تحصیل علوم طبیعی پرداخت و در سال ۱۸۹۸ درجه دکتری، دریافت کرد.
گرایش او به علوم طبیعی ناشی از اندیشه‌های روشنفکران انقلابی روس به ویژه پیسارف بود و کتاب «انعکاس‌های مغز» اثر آی. ام. سچنوف بنیان‌گذار فیزیولوژی روسیه که در آموزشگاه مذهبی خوانده بود به آشنایی او با پیشرفت‌های علمی آن زمان کمک زیادی کرد.
پاولف در دانشگاه استادان برجسته‌ای داشت: مندلیف در شیمی معدنی، باتلروف در شیمی آلی و به ویژه آی.اف. تیسون در فیزیولوژی که کمک زیادی در تبدیل پاولف به بزرگترین دانشمند آزمایشگر زمان خود کرد. او در دانشگاه سن پترزبورگ فیزیولوژی حیوانی را به عنوان رشته اصلی و شیمی را رشته فرعی خود انتخاب کرد و نخستین تحقیق خود را درباره فیزیولوژی اعصاب لوزالمعده به انجام رساند.
پاولف پس از انقلاب روسیه
پاولف در ۱۸۷۵ مدرک لیسانس خود را دریافت کرد. اما پیدا کردن کار در رژیم تملق سالار تزاری برای او بسیار دشوار بود. تا اینکه در ۱۸۷۹ اس.پی. بوتکین از او برای کار در آزمایشگاه کلینیکش دعوت کرد. پاولف توانست ۱۱ سال در آن آزمایشگاه به‌طور مستقل به تحقیقات علمی خود بپردازد. پاولف پس از انقلاب اکتبر در روسیه بسیار مورد احترام قرار گرفت و به کارهای علمی خود می‌پرداخت.
در بستر مرگ، در حالی‌که کاملاً هوش و حواسش بجا بود از یکی از شاگردانش خواست که در کنار او بنشیند و شرح احساسات و حالات خود را که تا لحظه مرگ به او می‌گوید، یادداشت کند. تاق کار و آزمایشگاه او همچنان به صورت موزه نگاه‌داری می‌شود.
پاولف و نظریه انعکاس
انعکاس ذاتی و درونی چیزی است که ما بدون انیشیدن و خود به خود انجام میدهیم (مانند این که دست خود را از شعله آتش کنار میکشیم). انعکاس شرطی پاسخی اکتسابی نسبت به محرک محیطی است (مثلا، یک زنگ میتواند در اثر تجربه، سبب راه افتادن آب از دهان سگ شود). فرایند یادگیری برقراری ارتباط بین محرک و انعکاس را شرطی کردن میگویند. کار پاولوف راه را برای مطالعه عینی رفتار آدمی گشود.
در سالهای دهۀ ۱۸۹۰ پاولف فیزیولوژیست مطالعات گستردهای را درزمینۀ دستگاه گوارش سگها انجام داد. او به خاطر این پژوهشهای پیشروانهاش جایزه نوبل ۱۹۰۴ را در فیزیولوژی و پزشکی دریافت کرد. اما پاولوف بهترین کار شناخته شده خود را در مورد انعکاس‌های شرطی در سال ۱۹۰۳ انجام داد و تا زمان مرگ خود به پژوهش در مورد آن ادامه داد.
پاولوف هنگام آزمایش روی سگها پی برد که مغز بدون ترشح بزاق پیام شروع گوارش را دریافت نمیکند. میخواست بداند که آیا فرآیند یادگیری میتواند بر ترشح بزاق اثر بگذارد یا خیر. برای آزمایش این موضوع به انجام یک رشته آزمایش روی سگهادست زد که اکنون هر دانشجوی رشته روانشناسی با آن آشناست. طی آزمایشی، پیش از دادن غذا به سگ مترونوم (نوعی زمان سنج) را به کار انداخت. پس از مدت کوتاهی، حتی پیش از رسیدن غذا، در پاسخ به صدای مترونوم بزاق از دهان سگ راه افتاد. از روی این آزمایشها پاولوف نیتجه گرفت که انعکاس‌های ذاتی و شرطی به یک حیوان امکان میدهد تا رفتار خود را بر پایه تجربه تغییر دهد.
دیدگاهتان را بنویسید