ماه خونین به دور از خرافات و از منظری علمی
ماه خونین و بررسی و شناخت آن به دور از خرافات و از منظری علمی یکی از بحث‌های داغ این روزها در ایران است. همواره پدیده‌های طبیعی که توضیح و تفسیری برای آن در دسترس نبوده است در طول تاریخ به محل باورها و گمان‌های مختلف بدل گشته است. اما وب‌سایت بنیاد بین‌المللی تئوری‌ها و دکترین‌ها در تلاش است از منظری علمی به این پدیده‌ی شگرف نگاهی بیاندازد.
در شامگاه شانزدهم شهریور ۱۴۰۴ شمسی و برابر با هفتم سپتامبر ۲۰۲۵ میلادی، وقوع بزرگ‌ترین ماه‌گرفتگی کامل در سال جاری، سبب خواهد شد قمر زمین به رنگ قرمز تیره و وهم‌انگیزی درآید که با لقب «ماه خونین» معروف است. این پدیده نه تنها با زیبایی بصری، بلکه به‌دلیل گستردگی دید به‌عنوان رویدادی کم‌نظیر شناخته می‌شود؛ به‌طوری که بیش از هفت میلیارد نفر، یعنی حدود ۸۰ درصد از جمعیت جهان، فرصت تماشای حداقل بخشی از ماه‌گرفتگی را خواهند داشت.
ماه‌گرفتگی خونین ۱۶ شهریور به‌دلیل موقعیت سیاره‌ها در زمان وقوع، به رخدادی رکوردشکن از نظر تعداد تماشاگران بالقوه تبدیل شده است. این رویداد آسمانی، نمایشی جهانی است که در یک لحظه برای همه رخ می‌دهد، اما مشاهده‌ی آن به موقعیت جغرافیایی و قرارگیری ماه در بالای افق بستگی دارد.
ماه خونین از کجا و در چه زمانی قابل رؤیت است؟
بهترین و کامل‌ترین نمای ماه‌گرفتگی از ابتدا تا انتها برای ساکنان بخش وسیعی از آسیا و استرالیای غربی مشهود خواهد بود. بااین‌حال، ساکنان اروپا، آفریقا، شرق استرالیا و نیوزلند نیز می‌توانند بخش‌هایی از این پدیده، از جمله مرحله‌ی گرفتگی کامل ماه را تماشا کنند. این رویداد در قاره آمریکا رؤیت نمی‌شود.
کل فرآیند ماه‌گرفتگی در ایران روز یکشنبه ۱۶ شهریور بین ساعت ۱۹:۵۷ تا ۲۳:۲۶ به وقت تهران اتفاق می‌افتد. مراحل کامل ماه‌گرفتگی به وقت تهران به شرح زیر است:
- شروع گرفت جزئی: ساعت ۱۹:۵۷
- شروع گرفت کلی: ساعت ۲۱:۰۰
- اوج گرفت: ساعت ۲۱:۴۱
- پایان گرفت کلی: ساعت ۲۲:۲۲
- پایان گرفت جزئی: ساعت ۲۳:۲۶
مرحله‌ی شروع گرفتگی کامل که در آن ماه به‌طور کامل در تاریک‌ترین بخش سایه‌ی زمین قرار می‌گیرد، ۸۲ دقیقه، یعنی از ساعت ۲۱:۰۰ تا ۲۲:۲۲ به وقت تهران به‌طول می‌انجامد. برای ساکنان اروپا، ماه در حالی طلوع می‌کند که از پیش گرفته و به رنگ قرمز درآمده است که این خود منظره‌ای خیره‌کننده در افق شرقی خواهد بود.
ماه‌گرفتگی از آغاز مرحله‌ی گرفت جزئی تا رسیدن به گرفت کامل و بازگشت به مرحله‌ی جزئی، حدود ۳ ساعت و ۲۹ دقیقه طول خواهد کشید. در گرفت جزئی، ماه ابتدا تاریک شده و سپس، در مرحله‌ی کامل گرفت، به قرمز درخشان درمی‌آید. نکته‌ی درخورتوجه، شدت تیرگی ماه‌گرفتگی است: حدود ۳۶ درصد قطر ماه از تاریک‌ترین بخش سایه زمین عبور می‌کند و منظره‌ای پررنگ‌تر و چشمگیرتر ایجاد می‌کند.
چرا ماه‌گرفتگی ۱۶ شهریور خاص است؟
ماه خونین تنها چند روز پیش از رسیدن ماه به نزدیک‌ترین فاصله‌اش از زمین (حضیض مداری) رخ می‌دهد، بنابراین قرص ماه کمی بزرگ‌تر از حالت معمول به نظر خواهد رسید. چیزی که این رویداد را خاص‌تر می‌کند، عمق و تاریکی گرفتگی است. در این خسوف، ماه از بخش بسیار تاریکی از سایه‌ی زمین عبور می‌کند که نتیجه‌ی آن رنگ قرمز غلیظ و پررنگ خواهد بود. این رنگ زمانی ایجاد می‌شود که نور خورشید از جو زمین عبور می‌کند، دچار شکست و رنگ‌های آبی آن پراکنده می‌شود؛ در نتیجه تنها طیف‌های مایل به قرمز به سطح ماه می‌رسند و آن را به رنگ خونین درمی‌آورند.
ماه‌گرفتگی پیش‌رو از جهاتی دیگر نیز رکوردشکن است. هم‌راستایی سیارات و شرایط مداری باعث شده تا نزدیک به ۷ میلیارد نفر از جمعیت جهان قادر به مشاهده‌ی دست‌کم بخشی از رویداد باشند و تا ۶۰ درصد جمعیت جهان بتوانند ماه‌گرفتگی کامل را ببینند. اگر مشاهده‌ی جزئی نیز در نظر گرفته شود، این رقم به ۸۷ درصد افزایش می‌یابد که آماری بی‌سابقه برای یک رویداد نجومی است.
رویداد ماه خونین نه تنها جذابیت بصری دارد، بلکه فرصتی علمی را برای رصد و بررسی جو زمین و تعامل نور خورشید با آن فراهم می‌کند. از علاقه‌مندان به نجوم گرفته تا رصدگران حرفه‌ای، هیچ‌کس نباید فرصت مشاهده‌ی ماه خونین بی‌نظیر را از دست بدهد، زیرا ماه در آسمان همانند کره‌ای قرمز و درخشان ظاهر شده و چشم‌اندازی نادر و فراموش‌نشدنی ایجاد خواهد کرد.
دیدگاهتان را بنویسید