توماس مالتوس و نظریه انفجار جمعیت
توماس مالتوس و نظریه انفجار جمعیت ؛ توماس رابرت مالتوس استاد دانشگاه انگلیسی بود که تأثیر بسیار زیادی روی جمعیت‌شناسی و اقتصاد سیاسی گذاشته‌است. مالتوس به خاطر پایه‌گذاری نظریه رانت مشهور است. البته کتاب مشهوری نیز به نام اصل جمعیت نگاشته‌است و اولین بار به این موضوع اشاره کرده‌است که افزایش جمعیت راه‌حلی برای پیشرفت نیست.
وی در کمبریج به تحصیل الهیات پرداخت و پس از تکمیل تحصیلات در سال ۱۸۰۵ استاد تاریخ و اقتصاد در کالج هال بیوری گردید. مالتوس کتاب خود را تحت عنوان اصل جمعیت در سال ۱۷۹۸ و چاپ دوم و کامل آن را در سال ۱۸۰۳–۱۸۱۷ انتشار داد. مالتوس معتقد بود که موجودات زنده با سرعت سرسام‌آوری تکثیر پیدا می‌کنند و اگر قحطی و جنگ و غیره وجود نداشته باشد جمعیت به شکل تصاعد هندسی زیاد می‌شود و ممکن است در هر ۲۵ سال دو برابر گردد در حالی که وسایل ارتزاق در بهترین شرایط با یک تصاعد ریاضی بالا می‌رود و لذا هر ۲۵ سال جمعیت دو برابر می‌شود و حال آنکه ازدیاد خواربار و مواد غذایی بسیار ناچیز است ولی برخی عوامل چون جنگ و قحطی می‌توانند موانع طبیعی در امر ازدیاد جمعیت باشند.
سالهای زندگی توماس مالتوس
در ۱۴ فوریه ۱۷۶۶ نزدیک گیلفرد در ساری انگلستان زاده شد و تا سال ۱۸۳۴ زیست. در دانشگاه کمبریج به بررسی دانشهای کشیشی پرداخت و پس از آسودگی از تحصیل به کار در کلیسای انگلستان مشغول شد. به سال ۱۸۰۵ به عنوان استاد تاریخ و اقتصاد سیاسی در کالج هیلیبری به کار گمارده شد.
فعالیتهای توماس مالتوس
توماس مالتوس نخستین کتاب خود را در سال ۱۷۹۸ تحت عنوان رساله‌ای درباره اصول جمعیت به چاپ رساند. مالتوس در این کتاب پیرامون اینکه جمعیت با فرایاز (تصاعد) هندسی افزایش می‌یابد و فراهم ساختن خواروبار برای ادامه زندگی با فرایاز حسابی انجام می‌شود، باورهای خویش را باز نمود. کارهای دیگر مالتوس عبارتند از؛
- پژوهش درباره طبیعت و پیشرفت بازده زمین
- بنیادهای اقتصادی سیاسی
- تعاریف اقتصاد سیاسی
جایگاه توماس مالت در بین نظریه پردازان علوم اجتماعی
نقش بزرگ ربرت مالتوس در این است که پژوهش‌های جمعیت‌شناسی را در دانشهای اجتماعی وارد ساخت. پس از پژوهش‌های مالتوس و به ویژه در سده بیستم این جستار استوار گشت که جمعیت انسانی و اقتصاد دارای پیوند نزدیک به یکدیگرند و دشواریهای اقتصادی و اجتماعی بدون در نظر گرفتن دگرگونیها و نوسان‌های جمعیت و افزایش و کاهش آن حل و فصل نمی‌شود.
نظریه انفجار جمعیت
اگر جمعیت انسان کنترل نشود به صورت تصاعد هندسی (۱، ۲، ۴، ۸، ۱۶،…) رشد خواهد کرد، در حالی که منابع غذایی فقط میتواند به شکل تصاعد حسابی (۱، ۲، ۳، ۴، ۵،….) رشد کند. در طی دو قرن نسبت جمعیت به منابع غذایی متناظر با ۲۵۶ به ۹ خواهد بود (در تصاعد حسابی بین هر عدد بعدی اختلاف ثابتی وجود دارد، در حالی که در تصاعد هندسی هر عدد حاصل ضرب عدد پیشین در مقدار ثابتی است).
این پیش بینی اندوهبار و تیره به علت پیشرفتهای عظیم در فناوریهای کشاورزی هیچگاه به واقعیت نپیوست. حتی [ولی] در قرن بیست و یکم ایدههای مالتوسی فراموش نشده است. این ایدهها بنیاد نظریههای جدید در مورد رابطه بین اقتصاد، جمعیت، و محیط زیست را تشکیل میدهند.
وقتی مالتوس اثر خود را با عنوان رساله در باب اصول جمعیت‌شناسی منتشر کرد توجه عمومی را بر انگیخت و مؤلف را که کشیش روستایی گمنامی بود، در مرکز بحثهای سیاسی جنجال برانگیز در مورد جمعیت قرار داد، و به شیطانی، شریرانه و خداناشناس بودن و برهم زننده نظم اجتماعی متهم شد.
دیدگاهتان را بنویسید